Energetische massage op basis van TCG
Er zijn verschillende soorten energetische therapie. De therapie en bijbehorende massages die ik geef zijn gebaseerd op de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG), die werkt met vijf elementen en twaalf meridianen. Er zijn ook andere soorten van energetische therapie, zoals reiki, chakra- en aura-healing en magnetisme. Wat deze therapieën gemeen hebben is dat ze werken met energie. Ze sporen ‘knelpunten’ op en proberen de energiebalans weer te herstellen. In dit artikel leg ik uit wat de traditionele Chinese massage, gebaseerd op TCG [1], inhoudt en hoe ik die toepas in mijn praktijk.
Holistische visie
De TCG vindt zijn oorsprong in het jaar 300 voor Christus. Huang Di, de geneesheer van de Gele Keizer, schreef over het ontstaan en genezen van ziekten een boek, genaamd ‘Nei Jing’. De natuur, met haar constante cycli, vormt een belangrijke inspiratiebron. Alles wordt beschouwd als een onderling verweven mechanisme, dat steeds op zoek is naar evenwicht en harmonie. Alles is onderhevig aan bewegingen en transformaties van Qi (of Chi), energie [2]. In de Chinese denkwijze is er dan ook geen scheiding tussen zichtbaar en onzichtbaar, tussen materie en energie en tussen lichaam en geest/emoties. Het is een holistische visie, gericht op het behandelen en in balans brengen van de hele mens, niet alleen op het genezen van de aandoening, het symptoom. Tekenend voor deze benadering is dat men artsen betaalt om gezond te blijven; niet om te genezen!
De vijf elementen
Het systeem van de traditionele Chinese geneeskunde bestaat uit vijf elementen: Water, Hout, Vuur, Aarde en Metaal (zie figuur). De vijf elementen staan met elkaar in verbinding: ze ‘voeden’ elkaar (pijlen die een rondje vormen) en ze ‘controleren’ elkaar (pijlen die een ster vormen). Elk element correspondeert met verschillende kenmerken: seizoenen, smaken, weertypen, kleuren, zintuigen, processen, functies, organen, weefsels, karaktertrekken, emoties en fysieke kenmerken. Een voorbeeld voor wat betreft de zintuigen: het element water staat voor de oren, hout voor de ogen, vuur voor de tong, aarde voor de mond en metaal voor de neus.
De twaalf meridianen
Bij elk element horen twee meridianen, een Yin-ne en een Yang-e meridiaan. Yin en Yang zijn elkaars complement, de één kan niet zonder de ander; de berg heeft een schaduwzijde (Yin) en een zonzijde (Yang). Klachten kunnen dus ook Yin of Yang zijn. Een chronische klacht is bijvoorbeeld Yin; een acute klacht is Yang. De meridianen zijn energiebanen die over en door je lichaam lopen, onder andere door je organen. De meridianen hebben de namen gekregen van de organen waar ze doorheen lopen. Zo horen bij het Water element de meridianen Nier en Blaas; bij Hout horen de Lever en Galblaas, bij Aarde de meridianen Milt en Maag en bij het Metaal element de meridianen Long en Dikke Darm. Het Vuur element is het enige met vier meridianen: Hart en Dunne Darm en Hartbeschermer en Drievoudige verwarmer (zie figuur).
Een goede energiebalans als basis voor gezondheid
Het hele idee achter de TCG is dat klachten (fysiek of mentaal) voortkomen uit een verstoring van de energiestromen. Een blokkade, een teveel of te weinig aan energie, zorgt dat de energie niet kan stromen en daar ontstaan op den duur klachten uit. Bij een verstoring van de energie is het is dus zaak om de energie weer te laten stromen, in balans te brengen. Dit kan op verschillende manieren, onder andere door middel van massage (tuina [3] genoemd), acupunctuur, maar ook door middel van Tai chi en Qi gong. Door het dagelijks doen van oefeningen en meditatie hou je de energiebalans in evenwicht en blijf je gezond. In China wordt dit nog steeds op grote schaal in praktijk gebracht.
Energetische therapie in mijn praktijk
Hoe werkt deze theorie nu in (mijn) praktijk? Ik heb twee bronnen van informatie: de anamnese (vraaggesprek) en de massage (lichamelijk onderzoek). Tijdens de anamnese vraag ik onder andere naar klachten, die ik vervolgens kan linken aan elementen en meridianen. Maar ook hoe iemand er uitziet en praat, kan een bron zijn van informatie. Zo kun je bijvoorbeeld de kleur van iemands gelaat relateren aan de elementen (zoekplaatje: kijk maar naar de figuur). De massage is dus feitelijk een stukje lichamelijk onderzoek. Door massage van de meridianen, drukpunten en gewrichtsrotaties krijg ik een indruk van de plekken waar verstoringen zijn. Plekken die pijnlijk zijn, of juist heel leeg aanvoelen, zijn niet in balans. Onderzoek en behandeling zijn dus eigenlijk niet te scheiden: onderzoek = behandelen. Interactie met de cliënt is hierbij heel belangrijk; klopt het dat een punt gevoelig is en in welke mate? Ook vind ik het leuk om de bevindingen terug te geven en uit te leggen waar het element of de meridiaan voor staat. Vaak ontstaat hierdoor diepgaande gesprekken, die leiden tot bewustwording en inzicht. Op die manier is sprake van therapeutische massage.
Het behandelplan
Met alle informatie die ik gekregen heb ga ik vervolgens aan de slag om een behandelplan te maken. Welke elementen zijn uit balans? Zijn de klachten Yin of Yang? Ga ik het element zelf behandelen of is het belangrijker het element eerst te ‘voeden’ (omdat het te zwak is) of te ‘controleren’ (omdat het te sterk is). Dit ‘puzzelen’ vind ik een van de leukste dingen. Het is de combinatie van analyse (ratio) en intuïtie (voelen), die maken dat de energetische massages mijn favoriete vorm van massage zijn. Ik kan het dan meestal ook niet laten om tijdens een ontspanningsmassage of een klachtgerichte massage ook een aantal meridianen mee te nemen. Door middel van feedback die ik van cliënten krijg, weet ik dat het meenemen van de meridianen het effect van de behandeling versterkt. Feedback krijgen van cliënten is dan ook erg belangrijk om te weten of de behandeling het juiste effect heeft gehad. De positieve reacties die ik krijg sterken mij in de aanpak om op een holistische (energetische) manier te werken.
c) Rianne Zandee, september 2019
[1] TCG kent verschillende behandelmethoden: behalve massage (tuina), omvat deze ook acupunctuur, moxa, kruidengeneeskunde, voedingsleer, tai chi en Qi gong.
[2] het Japanse woord voor energie is ‘Ki’.
[3] De Japanse variant van tuina is de Shiatsu.