Vitaliteit is een breed begrip. Vitaliteit staat voor de energie, motivatie en veerkracht waarmee je in het leven staat, en het vermogen om jezelf fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel te ontwikkelen.
Deze laatste vier aspecten komen terug in het zogenaamde vier lichamenmodel (zie afbeelding). Ieder van ons bezit een fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel lichaam.
In onze westerse cultuur ligt sterk de nadruk op de ontwikkeling van het linker deel: het fysieke en mentale ‘lichaam’ en veel minder op het rechter deel: het emotionele en spirituele ‘lichaam’. Voor een goede gezondheid en vitaliteit is echter de balans tussen alle vier de onderdelen heel belangrijk! In deze BLOG leg ik het vier lichamenmodel verder uit, vertel over mijn eigen ervaring hiermee en hoe massage(therapie) hiermee werkt.
Het vier lichamenmodel toegelicht
- De nadruk op het fysieke lichaam kan niemand ontgaan: er wordt enorm veel waarde gehecht aan ons fysieke uiterlijk en gezondheid. Dit verklaart de populariteit van sporten (de sportschool!), gezonde voeding, cosmetica en niet te vergeten plastische chirurgie. Door de sociale media neemt dit belang alleen nog toe. Een gezonde aandacht voor het lichaam kan zo uitmonden in een obsessie. En ons lichaam staat bijna altijd ‘aan’, door alles wat we willen of moeten doen en door alle prikkels die we 24 uur per dag ontvangen. De balans tussen activiteit en rust is hierdoor langdurig verstoord en dit kan ten koste gaan van de gezondheid.
- Hetzelfde geldt voor het mentale lichaam. Al vanaf jonge leeftijd wordt ons ingeprent hoe belangrijk presteren is en de hele schoolcarrière ligt het accent op het aanleren van cognitieve vaardigheden. Hoe goed je scoort op school/studie bepaalt in hoge mate hoe succesvol je bent in je werk. Je status als persoon is dan ook sterk afhankelijk van je mentale vermogens.
- Hoe anders is dit met emoties. Het uiten van emoties is lange tijd een taboe geweest en nog vaak wordt het tonen van emoties gezien als een ‘zwakte’, alle emo-tv ten spijt. En dat is jammer. Emoties de die er mogen zijn, kunnen gevoeld en doorvoeld worden. De emoties die er niet mogen zijn of waar een oordeel op ligt, veroorzaken blokkades. En deze blokkades kunnen vroeg of laat uitmonden in ziektes. Er wordt wel gezegd dat de meeste ziekten door niet gevoelde (= weggestopte) emotionele pijn worden veroorzaakt.
- Voor spiritualiteit geldt mogelijk nog wel meer dan voor emoties dat het in de opvoeding en schoolcarrière weinig aandacht krijgt. Door de secularisatie en individualisering groeit een deel van de bevolking op zonder begrip van wat spiritualiteit eigenlijk inhoud: namelijk zingeving. De ‘waarom zijn wij op aarde’ vraag. Religie, de buurt of het dorp, de sportclub of de vakbond, vertegenwoordigden collectieve waarden, die zorgden dat je deel uitmaakte van een groep, ergens bij hoorde. Nu al die kaders wegvallen ervaren veel mensen een gebrek aan zingeving en een gemis aan verbondenheid met de mensen en de wereld om ons heen.
Overeenkomst hersenhelften en vierlichamen model
Interessant is nog een uitstapje naar de hersenen, omdat er een zekere overeenkomst zit tussen de functie van de linker- en de rechter hersenhelft en het vier lichamenmodel. De linker hersenhelft staat voor logica, ratio, analyse en lineair denken (= mentaal) en de rechter hersenhelft staat voor gevoel, creativiteit, intuïtie en verbanden leggen (= emotioneel en spiritueel). De nadruk op de linkerhersenhelft (het fysieke en mentale lichaam) gaat vooral over onze buitenkant: hoe zie ik er uit, hoe succesvol ben ik. Terwijl de rechter hersenhelft veel meer gaat over onze binnenkant, ons innerlijk: hoe voel ik me emotioneel en waarin vind ik mijn zingeving.
Mijn eigen ervaring met de vier lichamen
Deze dualiteit herken ik ook sterk in mezelf: de nadruk op je uiterlijk, je carrière, presteren. Het niet mogen uiten van emoties of het hebben van ervaringen die als ‘afwijkend’ of ‘niet gewenst’ beschouwd werden. Hierdoor ontwikkelde ik als het ware een ‘blinde vlek’ voor emoties en spiritualiteit en de 25 jaar dat ik gewerkt heb sprak ik vooral mijn linkerhersenhelft aan. Ook toen ik met de massage opleiding startte, hield ik het graag veilig en beperkte ik me tot wat ik kende: het lichaam en de geest (het denken). Pas de laatste twee jaar realiseer ik me dat ik mijn rechter hersenhelft jarenlang ‘onderdrukt’ heb en om meer in balans te komen wil ik die kant van mezelf verder ontwikkelen. Een eye-opener was de cursus ‘coaching voor masseurs’, van Positive Touch. Hier kwam het vierlichamen model langs en viel er veel op zijn plek. Ik ben me gaan verdiepen in de effecten van emoties op het lichaam, waaronder trauma’s. Zo heb ik het eerste jaar van de opleiding cranio sacraal therapie afgerond, maar heb besloten niet verder te gaan, omdat er toch geen goede match was. Voor het spirituele deel heb ik veel gehad aan het boek van Janneke Leber. Zij is een medium en beschrijft ‘de zielenwereld’ op een heel nuchtere manier, waardoor het niet zweverig is. Feitelijk komt het allemaal neer op ‘intuïtie’, dat staat voor innerlijk weten en daar op mogen vertrouwen. Het mooie is dat ik in de praktijk merk, dat ik steeds meer vanuit mijn intuïtie ga werken.
Meer weten? Zie de leestips aan het einde van de BLOG.
Hoe komen de vier lichamen in balans?
Het mooie van massage is dat je op alle vier de niveaus tegelijk werkt (zie kader).
Massagetherapie is een lichaamsgerichte therapie die je leert te luisteren naar wat je lichaam te vertellen heeft. Door aanraking kom je weer in contact met je lichaam. Je voelt waar fysieke, mentale of emotionele spanning zit. Het kernwoord hierbij is bewustwording. Bewustwording van je gedrag, je gedachten (overtuigingen) en je houding die de klachten veroorzaken of in stand houden. Ik kan je als therapeut niet ‘fixen’, dat moet je (lichaam) zelf doen. De massage dient hierbij slechts als middel om je je lichaam te laten ervaren en bewustwording te creëren. Deze manier van massage wordt dan ook wel holistische massage genoemd, omdat de mens als geheel centraal staat en niet alleen ‘de klacht’.
Kader: Wat gebeurt er tijdens een massage?
Massage werkt op fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel niveau.
- Fysiek. Door de stimulatie van spieren en bindweefsel worden knopen en verklevingen losgemaakt, bloed en lymfe gaan weer stromen, opgeslagen afvalstoffen worden afgevoerd en het weefsel kan zich herstellen. De rust en diepe ontspanning hebben effect op je vegetatieve zenuwstelsel; je hartslag wordt lager en je ademhaling dieper, terwijl je spijsvertering juist actief wordt. Dit verklaart waarom je maag en darmen zich vaak laten horen tijdens een massage; een teken dat je goed ontspant!
- Mentaal. De aanraking stimuleert de aanmaak van de hormonen oxytocine (knuffelhormoon) en serotonine, die ervoor zorgen dat sombere gevoelens verdwijnen en je je blijer en stabieler voelt. Maar ook kunnen we ons bewust worden van overtuigingen die een bepaald gedrag in stand houden, wat veel spanning en stress veroorzaakt.
- Emoties. Tijdens of na een behandeling kunnen emoties die zich in je lichaam hebben vastgezet, loskomen. Het is belangrijk hier ruimte voor te maken. Emoties die er mogen zijn, kunnen gevoeld en doorvoeld worden. De emoties die er niet mogen zijn of waar een oordeel op ligt, veroorzaken blokkades. En deze blokkades kunnen vroeg of laat uitmonden in ziektes.
- Spiritueel. Onder emoties liggen vaak behoeftes. Behoeftes om gezien te worden, gewaardeerd te worden. Behoeftes die er zijn maar niet vervuld worden, zorgen er vroeg of laat voor dat we ‘leeglopen’, energetisch raken we uitgeput. Het lichaam kan ons vaak haarfijn vertellen wat onze innerlijke behoeften zijn en vormen de eerste stap naar zingeving en verbondenheid met de mensen en de wereld om ons heen.
Leestips
De moed van imperfectie van Brenee Brown. Op basis van jarenlang onderzoek komt Brenee Brown tot tien stellingen over ‘bezield leven’. Haar conclusie: in plaats van ‘wat zullen anderen wel niet denken’ leven vanuit ‘ik ben goed genoeg’. Leest (of luistert) als een trein.
Het Ministerie van spirituele zaken van Janneke Leber. Aan de hand van een aantal columns neemt medium Janneke Leber je mee op een zoektocht naar je eigen innerlijke wijsheid.